ในหลายแปลงปลูกพืชอาจเริ่มอ่อนแอเจอโรคซ้ำเดิมไม่หาย ทั้งรากเน่า โคนเน่า หรือราน้ำค้าง สาเหตุหนึ่งที่มักมองข้ามคือ การใช้พันธุ์พืชเดิมซ้ำ ๆ หลายรุ่นโดยไม่เปลี่ยนพันธุ์หรือหมุนเวียนพืชปลูก การ “หมุนเวียนเมล็ดพันธุ์” หรือ “หมุนเวียนพันธุกรรมพืช” คือทางออกที่ได้ผลจริง ทั้งช่วยลดการสะสมของเชื้อโรคในดิน ลดการดื้อของเชื้อโรค และยังเพิ่มความหลากหลายทางพันธุกรรมในแปลงเกษตรด้วย
.
เทคนิคการหมุนเวียนเมล็ดพันธุ์เพื่อลดโรคพืช
.
- เปลี่ยนสายพันธุ์ในพืชชนิดเดิม
เชื้อโรคหลายชนิด เช่น เชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อรา จะจดจำพืชพันธุ์เดิมที่ปลูกซ้ำในแปลงเดิม การเปลี่ยนไปใช้สายพันธุ์ใหม่ที่มีภูมิต้านทานโรคแตกต่างกัน จะช่วยตัดวงจรเชื้อได้ เช่น เปลี่ยนจากพริกพันธุ์หนึ่งไปปลูกอีกพันธุ์ที่ต้านทานโรคใบไหม้หรือใบจุดได้ดีกว่า
.
- หมุนเวียนชนิดพืชปลูกในแต่ละฤดู
แทนที่จะปลูกพืชชนิดเดิมทุกฤดู ควรเปลี่ยนชนิดพืชเพื่อให้เชื้อโรคไม่มีพืชเจ้าบ้านให้เกาะอยู่ต่อ เช่น จากมะเขือเทศ → เปลี่ยนเป็นถั่ว → แล้วค่อยกลับมามะเขือเทศใหม่ในฤดูถัดไป การหมุนพืชเช่นนี้จะช่วยให้ดินฟื้นตัว และลดความหนาแน่นของเชื้อโรคในดิน
.
- ใช้เมล็ดพันธุ์ต้านทานโรคโดยเฉพาะ
ควรใช้พันธุ์พืชที่ผ่านการคัดเลือกมาแล้วว่าต้านทานโรค เช่น ต้านทานราน้ำค้าง หรือโรคเหี่ยว มักมีข้อมูลระบุไว้บนฉลากหรือใบรับรองของเมล็ดพันธุ์ ซึ่งควรเลือกใช้ในพื้นที่ที่เคยมีการระบาดมาก่อน
.
- เว้นช่วงพักแปลงและปลูกพืชบำรุงดิน
ช่วงพักแปลงควรปลูกปุ๋ยพืชสดเพื่อยำรุงดิน เช่น ถั่วพร้า ปอเทือง หรือโสนอินเดีย พืชเหล่านี้ไม่เพียงช่วยปรับปรุงดิน แต่ยังช่วยลดปริมาณเชื้อราหรือแบคทีเรียในดิน เพราะไม่ใช่พืชเจ้าบ้านของเชื้อโรคเดิม
.
การปลูกพืชชนิดเดิมซ้ำ ๆ อาจดูสะดวก แต่เสี่ยงต่อการสะสมโรคในระยะยาว การหมุนเวียนพืชและเมล็ดพันธุ์ในแปลง เป็นวิธีง่าย ราคาประหยัด และได้ผลดี ช่วยให้ดินฟื้นตัว พืชแข็งแรง ลดโรค ลดต้นทุน และเพิ่มผลผลิตได้ในระยะยาวครับ
………………………………………
เกษตรสัญจร สื่อเกษตรยุคใหม่ แหล่งข้อมูลสาระที่นำไปใช้ประโยชน์ได้จริง
รวมเรื่องเด็ด เกษตรกูรู ศูนย์รวมความรู้และเทคนิคการทำเกษตร
ติดตามเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับเกษตรเพิ่มเติมได้ที่ :
𝗙𝗮𝗰𝗲𝗯𝗼𝗼𝗸: เกษตรสัญจร
𝗬𝗼𝘂𝗧𝘂𝗯𝗲: youtube.com/c/Kasetsanjorn
𝗧𝗶𝗸𝗧𝗼𝗸: tiktok.com/@kasetsanjorn
𝗦𝗵𝗼𝗽𝗲𝗲: shopee.co.th/kasetsanjorn
𝗟𝗜𝗡𝗘 𝗢𝗳𝗳𝗶𝗰𝗶𝗮𝗹: @kasetsanjorn
𝗕𝗹𝗼𝗰𝗸𝗱𝗶𝘁: blockdit.com/kasetsanjorn/
𝗧𝘄𝗶𝘁𝘁𝗲𝗿: twitter.com/kasetsanjorn/
𝗪𝗲𝗯𝘀𝗶𝘁𝗲: kasetsanjorn.com
