การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ที่ดีช่วยให้เมล็ดมีอัตราการงอกสูง ลดการเสื่อมสภาพ และสามารถนำไปเพาะปลูกได้อย่างมีประสิทธิภาพ จะมีเทคนิคยังไงเรามาดูวิธีเก็บเมล็ดพันธุ์ที่ถูกต้องกันครับ
.
- เลือกเก็บเมล็ดพันธุ์จากต้นที่ดีที่สุด
การเลือกต้นแม่พันธุ์ที่ดีเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้ได้เมล็ดพันธุ์คุณภาพสูง โดยดูจากลักษณะของต้นแม่พันธุ์ที่ดี ซึ่งต้นแข็งแรง ไม่มีโรคและศัตรูพืช มีการเติบโตสมบูรณ์ เจริญเติบโตดีในสภาพแวดล้อมของพื้นที่ และห้ผลผลิตสูง สม่ำเสมอ และมีคุณภาพดี และควรหลีกเลี่ยงการเก็บเมล็ดจากต้นที่ผิดปกติ เช่น มีการกลายพันธุ์ และไม่ควรเก็บเมล็ดจากต้นที่มีอาการโรคพืช เพราะอาจส่งผลต่ออัตราการงอกได้
.
- เก็บเมล็ดพันธุ์ให้ถูกช่วงเวลา
การเลือกช่วงเวลาที่เหมาะสมสำหรับเก็บเมล็ด จะช่วยเพิ่มอัตราการงอกได้สูงสุด โดยแบ่งเป็น
เมล็ดพืชแห้ง
เช่น ถั่ว พริก มะเขือ ฟักทอง ข้าวโพด ควรรอให้ฝักหรือผลแห้งสนิทบนต้นก่อนเก็บ และเช็คความแห้งของเมล็ดโดยลองบีบดู ถ้าเปลือกแตกง่าย แสดงว่าแห้งพอเก็บได้
เมล็ดพืชเนื้อ
เช่น มะเขือเทศ แตงโม มะละกอ ฝรั่ง มะม่วง ควรเก็บเมล็ดจากผลที่สุกงอมเต็มที่ เพราะเมล็ดภายในจะพัฒนาเต็มที่
และควรนำนำเมล็ดออกจากเนื้อผล ล้างเมือกหรือเยื่อหุ้มออกให้สะอาดก่อนตากแห้ง
.
- การทำความสะอาดเมล็ดและทำให้แห้ง
การทำความสะอาดช่วยป้องกันเชื้อราและแมลง ส่วนการทำให้แห้งจะช่วยยืดอายุการเก็บรักษา ซึ่งขั้นตอนทำความสะอาดเมล็ดแบ่งได้ 2 แบบ คือ เมล็ดที่มีเยื่อหุ้ม เช่น มะเขือเทศ, แตงโม, มะละกอ ควรนำไปแช่น้ำสะอาด 24 ชม. เพื่อให้เยื่อหุ้มยุ่ย และนำไปล้างผ่านตะแกรงให้สะอาด และเมล็ดพืชตระกูลถั่วหรือธัญพืช ควรใช้ตะแกรงร่อนแยกเศษเปลือกออก
การทำให้เมล็ดแห้ง ควรตากในที่ร่ม อากาศถ่ายเทดี และใช้ตะแกรงโปร่งหรือกระดาษรองเมล็ดเพื่อป้องกันเชื้อรา
ห้ามนำเมบ้ดตากแดดจัด เพราะอาจทำให้เมล็ดเสียสภาพงอก และความชื้นของเมล็ดควรต่ำกว่า 10% เช็คได้โดยการบีบ ถ้าเมล็ดแตกง่ายแสดงว่าแห้งพอ
.
- วิธีเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ให้อยู่นาน
การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ให้ถูกต้องช่วยรักษาคุณภาพและเพิ่มอัตราการงอก โดยสามารถใส่ในภาชนะปิดสนิท เช่น ขวดแก้ว กระป๋องโลหะ หรือถุงซิปล็อก เก็บในที่แห้ง อุณหภูมิต่ำ แนะนำที่ 15°C – 20°C และใส่ สารกันชื้น เช่น ซองซิลิก้าเจล เพื่อลดความชื้นและยืดอายุเมล็ดพันธุ์ นอกจากนั้นสามารถนำเมล็ดไปเก็บในตู้เย็น ซึ่งสามารถช่วยยืดอายุเมล็ดพันธุ์ได้ แต่ต้องบรรจุในภาชนะปิดสนิทเพื่อป้องกันความชื้นและนำไปไว้ในช่องแช่ผักซึ่งเป็นตำแหน่งที่อุณหภูมิเหมาะสมที่สุด ซึ่ง ข้าวโพด, พริก, แตงโม มีอายุการเก็บ 2-3 ปี ถั่วเขียว, ถั่วเหลือง, มะเขือเทศ มีอายุการเก็บ 3-4 ปี และข้าว, งา, มะละกอ มีอายุการเก็บ 5 ปีขึ้นไป
.
- ทดสอบอัตราการงอกก่อนนำไปปลูก
ก่อนนำเมล็ดไปเพาะ ควรทดสอบอัตราการงอกเพื่อให้แน่ใจว่าเมล็ดมีคุณภาพ โดยนำเมล็ด 10-20 เมล็ดมาแช่น้ำสะอาด 6-12 ชั่วโมง วางบนกระดาษทิชชู่ชื้นๆ แล้วห่อไว้ 3-7 วัน หากเมล็ดงอกเกิน 80% แสดงว่าคุณภาพดี พร้อมนำไปปลูก หรือนำไปทดสอบในดินโดยหยอดเมล็ดในดินหรือกระบะเพาะ ถ้าเมล็ดงอกดีใน 5-7 วัน แสดงว่าเมล็ดยังมีคุณภาพดี
.
จะเห็นได้ว่าการเก็บเมล็ดพันธุ์อย่างถูกวิธี ช่วยให้เกษตรกรลดต้นทุนและได้ผลผลิตที่มีคุณภาพมากขึ้น ใครที่อยากเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้เองและรักษาคุณภาพให้มีอัตราการงอกสูง อย่าลืมนำเทคนิคที่ เกษตรสัญจร แนะนำไปลองใช้กันนะครับ!
………………………………………
เกษตรสัญจร สื่อเกษตรยุคใหม่ แหล่งข้อมูลสาระที่นำไปใช้ประโยชน์ได้จริง
รวมเรื่องเด็ด เกษตรกูรู ศูนย์รวมความรู้และเทคนิคการทำเกษตร
ติดตามเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับเกษตรเพิ่มเติมได้ที่ :
𝗙𝗮𝗰𝗲𝗯𝗼𝗼𝗸: เกษตรสัญจร
𝗬𝗼𝘂𝗧𝘂𝗯𝗲: youtube.com/c/Kasetsanjorn
𝗧𝗶𝗸𝗧𝗼𝗸: tiktok.com/@kasetsanjorn
𝗦𝗵𝗼𝗽𝗲𝗲: shopee.co.th/kasetsanjorn
𝗟𝗜𝗡𝗘 𝗢𝗳𝗳𝗶𝗰𝗶𝗮𝗹: @kasetsanjorn
𝗕𝗹𝗼𝗰𝗸𝗱𝗶𝘁: blockdit.com/kasetsanjorn/
𝗧𝘄𝗶𝘁𝘁𝗲𝗿: twitter.com/kasetsanjorn/
𝗪𝗲𝗯𝘀𝗶𝘁𝗲: kasetsanjorn.com