จุดเริ่มต้นในการเลี้ยงปลาไหลน้ำใส
ปัจจุบันพี่ฝนเลี้ยงปลานิลปนกับกุ้งขาวพื้นที่ 70 ไร่ แต่ราคาปลานิลค่อนข้างตกต่ำจึงมองหาอาชีพเสริม และเริ่มมีโครงการสัตว์เศรษฐกิจตัวใหม่ จึงสนใจในการเลี้ยงปลาไหล
ในการเริ่มต้นเลี้ยงปลาไหลพี่ฝนซื้อลูกปลาไหลมาเลี้ยง จนปัจจุบันพี่ฝนเลี้ยงเอง เพาะพันธุ์เอง เลี้ยงไปเรื่อย ๆ โดยคิดว่าจะทำแค่เล็ก ๆ แต่ปัจจุบันได้มีการเลี้ยงแบบจริงจังแล้วก้าวไปอีกขั้นหนึ่ง
ความพิเศษของปลาไหลน้ำใส
ปลาไหลไทยที่เลี้ยงตามธรรมชาติจะกินซากเน่าเป็นอาหาร พี่ฝนจึงมองว่าทำยังไงให้สามารถนำปลาไหลไทยมาพัฒนาและเพิ่มมูลค่า จึงได้นำปลาไหลมาเลี้ยงในน้ำใส
การเลี้ยงปลาไหลน้ำใสคือการเลี้ยงแบบไม่ให้ปลาไหลสัมผัสดิน โดยปลาไหลน้ำใสจะมีการถ่ายเทน้ำตลอดทำให้ปลาไหลน้ำใสไม่มีกลิ่นคาว สีของปลาไหลจะมีสีอ่อนคล้าย ๆ กับอุนางิของญี่ปุ่น
ได้ความรู้การเลี้ยงปลาไหลน้ำใสมาจากไหน ?
ส่วนใหญ่พี่ฝนได้ความรู้การเลี้ยงปลาไหลมาจากบริษัทที่ขายอาหาร โดยบริษัทจะคอยแนะนำวิธีการเลี้ยง มีการทดลองที่ทำร่วมกันส่วนหนึ่ง รวมถึงการศึกษาความรู้จากยูทูปด้วยและนำมาปรับปรุงให้เหมาะสม โดยพี่ฝนปรับเปลี่ยนวิธีการเลี้ยงจากบ่อใหญ่ ๆ เป็นบ่อขนาดเล็กให้มีความเหมาะสมกับพื้นที่จำกัดและได้ปริมาณ
ก่อนที่เลี้ยงเจอปัญหาอะไรบ้าง ?
ก่อนที่จะประสบความสำเร็จจนทุกวันนี้ พี่ฝนยังไม่มีความรู้ในการเลี้ยงปลาไหล เข้าใจว่าพ่อแม่พันธุ์ปลาไหลต้องตัวใหญ่และเป็นพ่อแม่พันธุ์ที่ดี แต่ความจริงคือ ปลาไหลตัวใหญ่จะเป็นปลาไหลตัวผู้จะไม่ออกลูก และการที่ซื้อพ่อแม่พันธุ์ที่โตแล้วมาเลี้ยงโดยเปลี่ยนลักษณะการเลี้ยงทำให้ปลาไหลไม่ยอมกินอาหารจนตายไป จึงลองซื้อลูกปลาไหลมาเลี้ยงและปรับวิธีการเลี้ยงเพื่อทำพ่อแม่พันธุ์
เลี้ยงปลาไหลน้ำใสมากี่ปี ?
พี่ฝนเริ่มเลี้ยงปลาไหลน้ำใสระยะเวลา 13 เดือน โดยเริ่มต้นศึกษาก่อนหน้านั้นระยะเวลา 6 เดือน และนำมาปรับใช้โดยนำวิธีการต่าง ๆ มาปรับให้เหมาะสมกับพื้นที่ของตัวเอง
ใน 1 ปีพี่ฝนมีการปรับวิธีการเลี้ยงปลาไหลน้ำใสค่อนข้างเยอะ จากการเลี้ยงในกระชังบกขนาด 2 เมตร x 4 เมตร แต่ไม่ประสบความสำเร็จจึงลองเปลี่ยนแปลงหลาย ๆ อย่างและคอยดูแลตลอด บางครั้งต้องตื่นมาตี 1 ตี 2 เพื่อมาศึกษาพฤติกรรมและความเป็นอยู่ของปลาไหล จนปัจจุบันการเลี้ยงปลาไหลน้ำใสประสบความสำเร็จ
ข้อดีของการเลี้ยงปลาไหลน้ำใส
การเลี้ยงปลาไหลน้ำใสสามารถเลี้ยงในร่มได้ ซึ่งเหมาะและสะดวกสบาย สามารถส่งต่อให้ลูกทำได้ ในการเลี้ยงปลานิลร่วมกับกุ้งฝอยเป็นงานกลางแจ้งเมื่ออายุเยอะอาจจะทำไม่ไหว จึงมองว่าหากเริ่มต้นทำตั้งแต่ตอนนี้เมื่อผ่านไป 3 – 4 ปี จะได้ลดงานกลางแจ้งมาทำงานในร่มแทน การเลี้ยงปลานิลยังคงทำควบคู่ไปแต่อาจจะพักบ่อในช่วงเดือน มีนาคม – เมษายน ซึ่่งเป็นช่วงที่อากาศร้อนและมาทำงานในร่มแทนเป็นการหารายได้อีกทางหนึ่ง
วิธีการเพาะพันธุ์ปลาไหลน้ำใส
บ่อเพาะพันธุ์ปลาไหลน้ำใส จะทำบ่อคล้าย ๆ กับธรรมชาติ โดยมีน้ำอยู่ตรงกลางและมีดินเลนอยู่ด้านข้าง เพื่อให้ปลาไหลออกหวอด และตักหวอดหรือไข่ไปอนุบาลต่อ
การปล่อยพ่อแม่พันธุ์ปลาไหลน้ำใส ใน 1 บ่อ จะปล่อยตัวผู้ 1 ตัว และตัวเมีย 2 หรือ 3 ตัว ในขนาดพื้นที่บ่อ 3 x 4 เมตร
การให้อาหารปลาไหลจะให้อาหารเม็ด ซึ่งแตกต่างจากปลาไหลตามธรรมชาติ โดยปลาไหลน้ำใสที่เลี้ยงจะมีการฝึกกินอาหารตั้งแต่ยังเป็นตัวเล็ก ๆ อยู่ในอ่าง
เทคนิคในการเพาะพันธุ์ปลาไหลน้ำใสให้ได้ลูกไว
ปลาไหลตามธรรมชาติจะมีฤดูเพาะพันธุ์ในช่วงปลายเดือนเมษายนไปถึงช่วงสิ้นฤดูฝน พี่ฝนจึงทดลองทำฝนเทียมโดยการใส่สปริงเกอร์ เพื่อเป็นการกระตุ้นให้ปลาไหลออกไข่ โดยเริ่มทำตั้งแต่ต้นเดือนมกราคมซึ่งปลาไหลออกไข่แต่อาจจะไม่ได้ปริมาณมากเท่ากับฤดูกาลตามธรรมชาติ
ในการให้อาหารพ่อแม่พันธุ์จะให้อาหารวันเว้นวัน โดยให้เป็นอาหารเม็ด ซึ่งการให้อาหารที่มากเกินไปจะทำให้ปลาไหลอ้วนและไม่ออกลูก
วิธีการดูพ่อแม่พันธุ์ปลาไหล
ปลาไหลน้ำใสตัวผู้กับตัวเมียจะสังเกตุได้จากลักษณะปลาไหลที่ตัวสั้น ๆ อ้วน ๆ จะเป็นปลาไหลตัวเมีย แต่ถ้าตัวยาว ๆ เรียว ๆ จะเป็นปลาไหลตัวผู้ ยิ่งปลาไหลตัวใหญ่จะเป็นปลาไหลตัวผู้
การอนุบาลปลาไหลน้ำใส
การอนุบาลลูกปลาไหลจะเริ่มเก็บไข่และมาอนุบาลในกระบะ โดยแม่ปลาไหล 1 ตัวจะให้ไข่ 200 – 500 ฟอง อัตราการรอด 70 เปอร์เซนต์
ลูกปลาไหลที่อายุ 1 เดือนครึ่งจะมีความยาวประมาณ 8 เซนติเมตร จะให้อาหารผงนำมาปั้น โดยมีการติดมุ้งกันนก มีตาข่ายวางด้านบนสำหรับให้นอน ลูกปลาไหล 1 กระบะสามารถอยู่ได้ 500 ตัว โดยจะคอยเปลี่ยนตาข่ายทุก ๆ 3 – 4 วัน นำไปซักและนำชุดใหม่มาวางเพื่อให้ปลาไหลนอน
การแยกไซต์ปลาไหล ควรมีการคัดไซต์ทุก 10 วัน เพื่อให้ปลาไหลมีขนาดที่เท่ากัน โดยปลาไหลที่มีขนาดใหญ่จะมีการแยกออกมา เพื่อไม่ให้แย่งกันกินกันอาหาร
น้ำที่ใช้เลี้ยงปลาไหลน้ำใสสามารถใช้น้ำประปาทั่วไปได้ เพียงแค่ปริมาณคลอรีนต้องไม่เข้มข้นสูง น้ำมีค่า PH เป็นกลาง สามารถใช้น้ำฝนเลี้ยงได้
การเลี้ยงปลาไหลน้ำใสควรดูแลอย่าให้น้ำเสีย โดยคอยเปลี่ยนน้ำทุกมื้อที่ให้อาหารไม่เกิน 1 – 2 ชั่วโมง โดยให้อาหารตามเปอร์เซนต์น้ำหนักตัว
วิธีการสังเกตุปลาไหลที่ป่วย
ปลาไหลที่ป่วยจะมีลักษณะที่นิ่ง ไม่เคลื่อนไหว ชูหัวและนอนนิ่งอยู่ใต้น้ำ ต้องทำการรีบเปลี่ยนน้ำโดยเร็ว
หากสนใจเลี้ยงปลาไหลน้ำใสควรทำอย่างไร ?
การเลี้ยงปลาไหลน้ำใสอาจจะเริ่มต้นจากอาชีพเสริมโดยที่ไม่ให้กระทบงานหลัก รายได้อาจจะไม่มาก แต่หากเริ่มต้นเลี้ยงจนเก่งและขยายปริมาณการเลี้ยงจาก 1,000 ตัว เป็น 3,000 – 5,000 ตัว จะสามารถกลายเป็นรายได้หลัก
ตั้งแต่เลี้ยงมาจนถึงปัจจุบันรู้สึกอย่างไร ?
พี่ฝนมองว่าการเริ่มต้นเลี้ยงปลาไหลน้ำใสโดยที่ไม่ยอมถอยเป็นสิ่งที่ดี หากยอมถอยตั้งแต่แรกจะไม่ประสบความสำเร็จจนทุกวันนี้ ศักยภาพของประเทศไทยมีเยอะอยู่ที่ว่าจะสามารถจับสิ่งไหนมาทำให้เกิดประโยชน์ได้ หากทำแล้วมีปริมาณมากพอ ตลาดจะเติบโต ต้องมีปริมาณระดับหนึ่งถึงจะมีคุณภาพ
อนาคตของการเลี้ยงปลาไหลน้ำใสเป็นอย่างไร ?
ปัจจุบันพี่ฝนกำลังจะพัฒนานำปลาไหลน้ำใสไปให้เชฟที่ทำอาหารญี่ปุ่นได้ลองนำไปเทียบกับอูนางิของญี่ปุ่นว่าสามารถทดแทนกันได้มั้ย ถ้ามีผลตอบรับที่ดีจะเป็นช่องทางการตลาดอีกทางหนึ่ง
ปลาไหลเป็นปลาที่คนไทยนิยมรับประทานแต่การเลี้ยงแบบน้ำใสจะต้นทุนค่อนข้างสูง ราคาจึงปรับตัวต้องมองตลาดอีกแบบ แต่ถ้าสนใจอยากเลี้ยงแล้วขายตามบ้านก็สามารถเลี้ยงได้
ปัจจุบันตลาดปลาไหลเลี้ยงในกลุ่มผู้บริโภคของไทย อาจจะไม่เป็นที่นิยมเท่าไหร่ แต่พี่ฝนมองตลาดส่งออกและตลาดร้านอาหาร ที่มีความเป็นไปได้ในการนำปลาไหลไทยไปทดแทนอูนางิหรือปลาไหลของญี่ปุ่น ซึ่งเป็นแนวคิดของพี่ฝนที่มองว่าสามารถทดแทนกันได้
ในอนาคตหากปลาไหลน้ำใสของไทยไปได้ดี อาจจะกังวลในเรื่องของปริมาณการผลิตเนื่องจากต้องมีปริมาณมากพอถึงจะส่งออกได้ และปัจจุบันตลาดลูกพันธุ์ปลาไหลกำลังเติบโตและเป็นที่ต้องการของต่างประเทศ
คติประจำใจในการดำเนินชีวิตของพี่ฝน
พี่ฝนเป็นคนที่ทำอะไรแล้วต้องทำให้ดีที่สุด ถึงแม้จะยาก ง่าย ทำแล้วประสบความสำเร็จหรือไม่ จะไม่ได้มองในส่วนนั้น จะตั้งใจทำให้ดีที่สุดหากไม่ประสบความสำเร็จจะไม่เสียใจเพราะได้สู้จนถึงที่สุดแล้ว
รู้สึกอย่างไรเมื่อได้ทำในสิ่งที่เรารัก
ก่อนที่จะมาทำฟาร์มพี่ฝนเป็นคนต่างจังหวัดที่เข้ามาทำงานโรงงานในกรุงเทพ มีความรู้สึกว่าแค่ทำงานแล้วก็กลับบ้าน แต่ปัจจุบันได้หันมาประกอบอาชีพเกษตรกร ทำให้มีเวลาอยู่กับครอบครัว จึงมองว่าถ้าเราตั้งใจทำแล้วสิ่งต่าง ๆ จะหันกลับมาอยู่ที่ตัวเรา โดยพี่ฝนทำเกษตรแบบนำระบบของโรงงานมาประยุกต์ใช้ มีการจัดการระบบบัญชีและจัดการเงินเดือนให้ตัวเอง คำนวณต้นทุนและรายรับรายจ่าย
การทำการเกษตรควรมีการวางแผน จึงอยากให้เกษตรกรทำงานอย่างเป็นระบบ ทำให้ทราบรายละเอียดและตัดสินใจได้ว่าจะไปต่อได้มั้ยหรือต้องหยุดแค่ตรงนี้
หากเริ่มต้นที่จะทำอะไรควรศึกษาตลาดก่อนอย่ามองแค่อยากเลี้ยง ให้มองว่าทำแล้วไปไหน อยู่ในแหล่งที่ขายได้มั้ย ทุกอาชีพต้องมองทั้งข้อดีข้อเสีย และที่สำคัญควรคำนวณต้นทุน รายได้ กำไร ควบคู่ไปด้วย
หากต้องการขอความรู้การเลี้ยงปลาไหลน้ำใส สามารถติดตามได้ที่เพจ เฟสบุค สายฝนฟาร์ม หากต้องการมาดูงานที่ฟาร์มสามารถติดต่อล่วงหน้าได้ที่เบอร์ 089-924-7105 ได้เลยคับ
………………………………………
เกษตรสัญจร สื่อเกษตรยุคใหม่ แหล่งข้อมูลสาระที่นำไปใช้ประโยชน์ได้จริง
รวมเรื่องเด็ด เกษตรกูรู ศูนย์รวมความรู้และเทคนิคการทำเกษตร
ติดตามเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับเกษตรเพิ่มเติมได้ที่ :
𝗙𝗮𝗰𝗲𝗯𝗼𝗼𝗸: เกษตรสัญจร
𝗟𝗜𝗡𝗘 𝗢𝗳𝗳𝗶𝗰𝗶𝗮𝗹: @kasetsanjorn
𝗕𝗹𝗼𝗰𝗸𝗱𝗶𝘁: blockdit.com/kasetsanjorn/
𝗬𝗼𝘂𝗧𝘂𝗯𝗲: youtube.com/c/Kasetsanjorn
𝗧𝗶𝗸𝗧𝗼𝗸: tiktok.com/@kasetsanjorn
𝗧𝘄𝗶𝘁𝘁𝗲𝗿: twitter.com/kasetsanjorn/
𝗪𝗲𝗯𝘀𝗶𝘁𝗲: kasetsanjorn.com
