เลี้ยงปลาในบ่อดินหลังบ้าน

หลายคนอาจคิดว่าการเลี้ยงปลาต้องมีบ่อใหญ่ มีพื้นที่มาก แต่ความจริงแล้วแค่พื้นที่ว่างหลังบ้านเพียง 10-20 ตารางเมตร ก็สามารถเลี้ยงปลาได้แล้ว โดยเฉพาะการเลี้ยงในบ่อดิน ซึ่งเลี้ยงง่าย ต้นทุนต่ำ และใกล้เคียงธรรมชาติมากที่สุด

.

1. ต้นทุนต่ำ ใช้เพียงจอบกับแรง ก็สามารถขุดบ่อเล็ก ๆ ได้เอง

2. เลียนแบบธรรมชาติ ระบบนิเวศของบ่อดินช่วยให้ปลามีภูมิต้านทานโรค

3. ไม่ต้องพึ่งปูนซีเมนต์หรือระบบกรองน้ำแพง ๆ

4. บำบัดน้ำเสียและลดลูกน้ำยุงลาย ได้อีกทาง

5. สามารถปลูกผักริมบ่อควบคู่กัน ได้แบบเกษตรผสมผสาน

.

โดยควรเป็นพื้นที่โล่งที่มีแสงแดดส่องถึงในช่วงเช้าหรือบ่ายครึ่งวัน เพื่อให้เกิดระบบนิเวศตามธรรมชาติได้ดี ไม่ควรเลือกบริเวณที่อยู่ใต้ต้นไม้ใหญ่ เพราะอาจมีใบไม้ร่วงลงบ่อซึ่งทำให้น้ำเน่าเสีย และรากไม้ยังอาจแย่งน้ำจากบ่ออีกด้วยสำหรับการขุดบ่อ แนะนำให้ขุดลึกประมาณ 1 ถึง 1.2 เมตร ซึ่งเป็นระดับความลึกที่ช่วยควบคุมอุณหภูมิของน้ำให้คงที่ และรักษาระดับออกซิเจนที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของปลา หากดินในพื้นที่มีลักษณะซึมน้ำง่าย ควรใช้วิธีปูผ้ายางพลาสติกชนิด HDPE เพื่อป้องกันน้ำรั่วซึม หรืออัดดินเหนียวให้แน่นที่ก้นบ่อก็เป็นอีกทางเลือกที่ช่วยเก็บน้ำไว้ได้ดีเช่นกัน

เมื่อขุดบ่อเสร็จเรียบร้อย ขั้นตอนต่อไปคือการเตรียมน้ำให้เหมาะสมสำหรับการเลี้ยงปลา โดยเริ่มจากการเติมน้ำสะอาดลงในบ่อ แล้วปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 5 ถึง 7 วัน เพื่อให้น้ำเซตตัวและเริ่มเกิดสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติที่เหมาะสมต่อการอยู่อาศัยของปลา ในช่วงเวลานี้สามารถเติมมูลวัวหรือมูลไก่เล็กน้อยลงไป หรือใช้น้ำหมักชีวภาพเพื่อเร่งการเกิดแพลงก์ตอน ซึ่งเป็นอาหารธรรมชาติที่สำคัญสำหรับลูกปลา ทั้งยังช่วยสร้างสมดุลในระบบนิเวศของบ่อได้ดีอีกด้วย น้ำในบ่อควรมีค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) อยู่ระหว่าง 6.5 ถึง 8.0 ซึ่งถือว่าเป็นช่วงค่าที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของปลาส่วนใหญ่ และช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคในระบบเลี้ยง

.

1. ปลานิล โตเร็ว ทนทาน ไม่เรื่องมากเรื่องอาหาร เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้น และขายได้ตลอดปี

2. ปลาดุก เลี้ยงแน่นเลี้ยงได้ในพื้นที่แคบ ใช้เวลาเลี้ยงไม่นานประมาณ 3-4 เดือน และตลาดรับซื้อดีมาก

3. ปลาหมอไทย เป็นปลาพื้นบ้านที่แข็งแรง ทนต่อสภาพน้ำหลากหลาย กินอาหารได้ทั้งธรรมชาติและอาหารเสริม

4. ปลาทับทิม รสชาติดี ขายได้ราคาสูง แต่ต้องควบคุมคุณภาพน้ำให้ดีพอสมควร เหมาะสำหรับผู้ที่เริ่มมีประสบการณ์

5. ปลากดคัง เนื้อแน่น ไม่มีมีก้างกลาง ได้ราคาดีในตลาดอาหารสด แต่ต้องมีการดูแลคุณภาพน้ำที่ดี

.

1. ใช้อาหารเม็ดสำเร็จรูปเฉพาะช่วงเริ่มต้น แล้วค่อยผสมอาหารเสริมจากธรรมชาติ เช่น เศษผักจากครัวเรือน กล้วยสุกบด รำข้าว เศษข้าวหรือข้าวบูด อาหารหมักสูตรจุลินทรีย์ผสมกากน้ำตาล

2. ให้อาหารวันละ 2 มื้อ เช้า-เย็น โดยกะปริมาณไม่เกิน 5% ของน้ำหนักปลารวมทั้งหมด

.

1. ควรมีระบบระบายน้ำออกจากบ่อได้ง่าย เช่น ท่อ PVC หรือร่องน้ำด้านข้าง

2. เปลี่ยนน้ำบางส่วนทุก 1-2 สัปดาห์ ไม่ควรถ่ายหมดเพื่อรักษาสมดุลจุลินทรีย์ในบ่อ

3. หมั่นสังเกตพฤติกรรมปลา เช่น ถ้าปลาลอยหัวบ่อย แปลว่าน้ำมีออกซิเจนน้อย ต้องเพิ่มออกซิเจนหรือเติมน้ำใหม่

3. ใช้ผักน้ำอย่างจอกหรือผักตบชวาเล็กน้อย เพื่อช่วยกรองน้ำธรรมชาติ แต่ไม่ควรปล่อยให้รกทั้งบ่อ

.

เลี้ยงปลาในบ่อดินหลังบ้าน คือกิจกรรมที่เริ่มต้นได้ง่าย มีต้นทุนต่ำ เหมาะกับทุกครัวเรือนที่มีพื้นที่ว่าง แม้เพียงไม่กี่ตารางเมตร ก็สามารถมีแหล่งอาหารสดปลอดภัยสำหรับครอบครัว และต่อยอดเป็นรายได้เสริมในระยะยาวได้เช่นกันครับ

……………………………………… 

เกษตรสัญจร สื่อเกษตรยุคใหม่ แหล่งข้อมูลสาระที่นำไปใช้ประโยชน์ได้จริง 

รวมเรื่องเด็ด เกษตรกูรู ศูนย์รวมความรู้และเทคนิคการทำเกษตร 

ติดตามเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับเกษตรเพิ่มเติมได้ที่ : 

𝗙𝗮𝗰𝗲𝗯𝗼𝗼𝗸: เกษตรสัญจร

𝗬𝗼𝘂𝗧𝘂𝗯𝗲: youtube.com/c/Kasetsanjorn

𝗧𝗶𝗸𝗧𝗼𝗸: tiktok.com/@kasetsanjorn

𝗦𝗵𝗼𝗽𝗲𝗲: shopee.co.th/kasetsanjorn

𝗟𝗜𝗡𝗘 𝗢𝗳𝗳𝗶𝗰𝗶𝗮𝗹: @kasetsanjorn

𝗕𝗹𝗼𝗰𝗸𝗱𝗶𝘁: blockdit.com/kasetsanjorn/

𝗧𝘄𝗶𝘁𝘁𝗲𝗿: twitter.com/kasetsanjorn/ 

𝗪𝗲𝗯𝘀𝗶𝘁𝗲:  kasetsanjorn.com