จุดเริ่มต้นของ “โกโก้ฟาร์ม บุกหวานหนองบัวลำภู”
โกโก้ – อริสรา จุลกองฮ้อ เจ้าของสวน “โกโก้ฟาร์ม บุกหวานหนองบัวลำภู” เล่าว่า จุดเริ่มต้นของการทำสวนมาจากการได้ช่วยคุณแม่ทำเกษตรตั้งแต่ยังเด็ก โดยเริ่มจากการเปิดร้านขายต้นไม้เล็ก ๆ จากพื้นที่เช่า จนปัจจุบันเข้าสู่ปีที่ 4 ของการทำสวนอย่างจริงจัง โดยมีพื้นที่ในการทำเกษตร 7 ไร่ และแบ่งปลุกบุกหวานประมาณ 4 ไร่
โกโก้เล่าว่า สมัยเรียนได้เปิดร้านขายต้นไม้มาตั้งแต่เด็กจนถึงชั้น ม.6 ก่อนจะต้องย้ายเข้าไปเรียนในเมือง คุณแม่จึงมีความคิดอยากมีที่ดินเป็นของตัวเอง เพื่อได้ทำสวนอยู่ใกล้บ้านมากขึ้น นั่นจึงกลายเป็นจุดเริ่มต้นของ “สวนบุกหวาน”
ซึ่ง “บุกหวาน” เป็นพืชพื้นถิ่นที่มีมานานในชุมชน แต่เมื่อพื้นที่ถูกถมและเปลี่ยนการใช้ประโยชน์มากขึ้น ทำให้บุกหวานเริ่มหายไปจากพื้นที่ โกโก้จึงมีความตั้งใจที่จะนำบุกหวานที่เคยปลูกอยู่หลังบ้านมาขยายพันธุ์ต่อยอด เพื่อให้คนรุ่นใหม่ได้รู้จักและเห็นคุณค่าของพืชพื้นบ้านชนิดนี้มากยิ่งขึ้น
การเตรียมแปลงและวิธีปลูกบุกหวาน
การปลูกบุกหวานเริ่มต้นจากการเตรียมแปลงปลูก โดยการไถปรับพื้นที่ให้เรียบและร่วนซุย บุกหวานจัดเป็นพืชที่ปลูกง่าย ดูแลง่าย และแทบไม่มีศัตรูพืชรบกวน จุดสำคัญคือดินต้องมีความร่วนโปร่งและระบายน้ำดี เพียงไถดินเตรียมแปลงเพียงครั้งเดียวก็สามารถปลูกได้เลย
บุกหวานเป็นพืชหัวที่มีวงจรธรรมชาติคือ แตกต้นในฤดูฝน และลงหัวในช่วงหน้าแล้ง วิธีปลูกไม่ซับซ้อน เพียงขุดหลุมแล้วนำหัวพันธุ์ลงปลูก จากนั้นดูแลด้วยการให้น้ำ ใส่ปุ๋ย และเติมอินทรียวัตถุอย่างสม่ำเสมอ ก็จะช่วยให้ต้นบุกหวานเจริญเติบโตได้ดี หากเริ่มปลูกจากต้นพันธุ์เล็ก ๆ ภายในระยะเวลา 1 ปี จะได้หัวขนาด 1-2 กิโลกรัม และเมื่อปลูกต่อเนื่องประมาณ 2-3 ปี หัวบุกหวานจะมีน้ำหนักมากถึง 20-30 กิโลกรัม เลยทีเดียว ถือเป็นพืชที่ให้ผลผลิตสูงและน่าลงทุนสำหรับเกษตรกรยุคใหม่
วิธีการปลูกบุกหวาน
การปลูกบุกหวานสามารถทำได้ทั้งจาก ต้นพันธุ์ และ หัวพันธุ์
- การปลูกจากต้นพันธุ์
ต้นพันธุ์บุกหวานจะมีจำหน่ายในช่วงฤดูฝน โดยสามารถปลูกได้ทันที ทั้งในกระถางหรือปลูกลงดินก็ได้ หากปลูกในฤดูฝนจะเจริญเติบโตเร็วโดยไม่จำเป็นต้องรดน้ำมาก เพียงใส่ปุ๋ยหรืออินทรียวัตถุเดือนละ 2-3 ครั้ง ก็เพียงพอ หลังปลูกประมาณ 2 เดือน ลำต้นจะเริ่มโตเต็มที่ สามารถตัดไปประกอบอาหารได้เลย
- การปลูกจากหัวพันธุ์
หัวบุกหวานมีความพิเศษตรงที่ หัวหนึ่งหัวสามารถขยายพันธุ์ได้ถึง 20-50 ต้น โดยการผ่าหัวแล้วนำแต่ละส่วนไปเพาะแม้จะใช้เวลาการเจริญเติบโตนานกว่าต้นพันธุ์เล็กน้อยแต่ก็เป็นวิธีที่ช่วยเพิ่มจำนวนต้นได้มาก หรือหากต้องการให้ได้ลำต้นขนาดใหญ่ สามารถนำหัวลงปลูกทั้งหัวโดยไม่ต้องผ่า ซึ่งจะให้ต้นบุกหวานที่ลำต้นใหญ่ แข็งแรง และเหมาะสำหรับนำไปทำอาหารได้ดี ยิ่งหัวบุกหวานมีขนาดใหญ่ ลำต้นที่ได้ก็จะยิ่งใหญ่ตาม ทำให้ได้ผลผลิตคุณภาพดีและมีมูลค่า
ความพิเศษของบุกหวานจากสวนโกโก้ฟาร์ม
จุดเด่นของบุกหวานจาก “โกโก้ฟาร์ม หนองบัวลำภู” คือเป็น บุกหวานสายพันธุ์ที่ไม่คัน ซึ่งแตกต่างจากบุกที่พบทั่วไปตามป่า เนื่องจากบุกป่าหรือที่ชาวบ้านเรียกว่า “บุกคางคก” หากนำมารับประทานจะทำให้เกิดอาการคันในปากและลำคอ จึงไม่สามารถนำมาปรุงอาหารได้
โดยทั่วไปในประเทศไทยจะมีบุกอยู่ 3 ชนิดหลัก ได้แก่
- บุกป่าหรือบุกคางคก – มีลำต้นขรุขระคล้ายผิวคางคก และมีหนามเล็ก ๆ ตามลำต้นและก้านใบ มักพบขึ้นเองตามธรรมชาติ
- บุกหวาน – ลำต้นค่อนข้างเรียบ ไม่มีหนาม หรือมีเพียงเล็กน้อย ผิวลำต้นอาจขรุขระบ้างแต่ไม่หยาบชัดเจน สามารถรับประทานได้โดยไม่คัน
- บุกไข่ – มีลำต้นเรียบและยอดใบมีตุ่มลักษณะคล้ายไข่ ใช้ประโยชน์ทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะการส่งหัวบุกไปยังโรงงานแปรรูป
บุกหวานจากสวนโกโก้ฟาร์มจึงถือเป็นพืชพื้นบ้านที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ปลอดภัย รับประทานได้ และยังช่วยอนุรักษ์พันธุ์บุกพื้นถิ่นที่กำลังจะสูญหายให้กลับมาเป็นที่รู้จักอีกครั้งในยุคเกษตรสมัยใหม่
ตลาดและการจำหน่ายบุกหวาน
บุกหวานจาก “โกโก้ฟาร์ม หนองบัวลำภู” มีตลาดหลักอยู่ทั่วประเทศ โดยส่วนใหญ่จำหน่ายผ่านช่องทางออนไลน์ โดยเฉพาะ เพจเฟซบุ๊กของสวนชื่อ “โกโก้ฟาร์ม บุกหวานหนองบัวลำภู” ที่เป็นช่องทางสำคัญในการสื่อสารกับลูกค้า
กลุ่มลูกค้าส่วนใหญ่เป็นคนต่างจังหวัดที่เคยรู้จักและคุ้นเคยกับบุกหวานตั้งแต่เด็ก แต่ปัจจุบันย้ายเข้าไปอยู่ในเมือง ทำให้หาทานบุกหวานได้ยาก เมื่อเห็นโพสต์ของฟาร์ม มักให้ความสนใจและสั่งซื้อต้นพันธุ์ไปปลูกไว้ติดบ้านหรือติดสวน เพื่อเก็บไว้ทำอาหาร หรือปลูกเป็นไม้ประดับก็ได้เช่นกัน ราคาจำหน่ายต้นพันธุ์อยู่ที่ ต้นละประมาณ 25-30 บาท ส่วนหัวพันธุ์อยู่ที่ กิโลกรัมละประมาณ 400 บาท
สำหรับการเก็บเกี่ยวสร้างรายได้ หากเป็น ลำต้น สามารถเก็บได้ปีละ 1 ครั้งในช่วงฤดูฝน ซึ่งนิยมนำไปทำ “แกงบุกหวาน” ใส่ใบย่านาง หรือแกงใส่กะทิ รวมถึงเมนูผัดต่าง ๆ รสชาติของลำต้นบุกหวานจะ หวานนุ่ม กลมกล่อมตามธรรมชาติ และยังสามารถนำไปกินสดคู่กับส้มตำได้อีกด้วย ส่วน หัวบุกหวาน จะนิยมขุดในช่วงหน้าแล้ง เนื้อหัวมีลักษณะ เนียน นุ่ม และรสชาติดี นิยมนำไปทำเป็นของหวาน เช่น ขนมบุกหวานหรือต้มเชื่อม ถือเป็นพืชที่สามารถสร้างรายได้ครบวงจร ทั้งในส่วนของต้นและหัว
การทำสวนบุกหวานให้มีรายได้ตลอดทั้งปี
เป้าหมายของ “โกโก้ฟาร์ม บุกหวานหนองบัวลำภู” คือการผลักดันให้ “บุกหวาน” กลายเป็นไม้อาหารประจำครัวไทย โดยเฉพาะในเมนูแกงพื้นบ้าน แต่ด้วยความที่บุกหวานยังไม่แพร่หลายมากนัก และทางสวนผลิตต้นพันธุ์ได้ไม่เพียงพอต่อความต้องการ จึงเลือกที่จะสนับสนุนให้ลูกค้าซื้อต้นพันธุ์ไปปลูกเองที่บ้านหรือในสวน เพื่อใช้บริโภคอย่างปลอดภัย
เพราะในท้องตลาดทั่วไปบุกหวานหาซื้อได้ยาก และมักมีความกังวลว่าอาจเป็นบุกชนิดที่คัน หรือ บุกคางคก ซึ่งไม่สามารถรับประทานได้ การปลูกไว้เองจึงช่วยให้มั่นใจได้ว่าเป็น บุกหวานแท้ ปลอดภัย และเก็บกินได้ตลอดทั้งปี
บุกหวาน 1 หัว สามารถแตกต้นได้หลายต้น เมื่อมีลำต้นใหม่โผล่ขึ้นมาก็สามารถตัดไปประกอบอาหารได้เลย และต้นใหม่จะงอกขึ้นมาเรื่อย ๆ ทำให้สามารถเก็บผลผลิตได้ต่อเนื่อง โดยที่สวนมีรายได้จากการจำหน่ายทั้ง ลำต้นสำหรับทำแกง ต้นพันธุ์ และหัวบุกหวาน นอกจากนี้ บุกหวานยังเป็นพืชที่มีคุณค่าทางอาหารสูง ให้พลังงานและอยู่ท้อง เหมาะอย่างยิ่งสำหรับคนที่ใส่ใจสุขภาพ จึงเป็นทั้งพืชเศรษฐกิจและพืชอาหารที่ตอบโจทย์วิถีเกษตรยั่งยืนได้อย่างลงตัว
มองอนาคตของบุกหวานและอาชีพเกษตรกรไทย
ในอนาคต น้องโกโก้ตั้งใจอยากให้ บุกหวานกลายเป็นพืชที่คนทั่วไปเข้าถึงง่ายและหาทานได้สะดวกมากขึ้น เพราะบุกหวานไม่เพียงเป็นพืชพื้นบ้านที่มีรสชาติอร่อย แต่ยังดีต่อสุขภาพและสามารถปลูกติดบ้านไว้ได้โดยไม่ยุ่งยาก และหวังว่าในอนาคตจะมีการต่อยอดบุกหวานไปสู่การแปรรูปเพิ่มมูลค่า เพื่อให้เป็นพืชเศรษฐกิจที่สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรในวงกว้าง
น้องโกโก้มองว่า “อาชีพเกษตรกร” คืออาชีพที่มั่นคงและมีอนาคต โดยเฉพาะในยุคที่คนรุ่นใหม่เริ่มหันมาสนใจการทำเกษตรมากขึ้น ปัจจุบันการเข้าถึงช่องทางออนไลน์ทำให้การสร้างตัวตนและการขายผลผลิตไม่ยากเหมือนในอดีต เพียงเริ่มต้นจากการแบ่งปันเรื่องราวและสร้างความเชื่อมั่น ก็สามารถสร้างรายได้และฐานลูกค้าได้ไม่ยาก
เธอยังฝากมุมมองที่น่าสนใจว่า หลายคนเมื่อเรียนจบมักเลือกทำงานในเมือง แต่เมื่อถึงจุดอิ่มตัวก็มักอยากกลับมาอยู่บ้าน ซึ่งการกลับมาทำเกษตรไม่จำเป็นต้องรอถึงวัยเกษียณ เพราะสามารถเริ่มต้นได้ตั้งแต่วันนี้จากพื้นที่เล็ก ๆ ข้างบ้านหรือหลังบ้าน เมื่อถึงวันที่กลับมาอยู่บ้านอย่างเต็มตัว เราก็จะได้เห็นผลของสิ่งที่เราปลูกไว้เติบโตงอกงาม พร้อมเป็นทั้งอาชีพและความสุขที่ยั่งยืนในชีวิต
หากสนใจเทคนิคและต้นพันธุ์บุกหวานจากสวนน้องโก้สามารถติดต่อได้ที่
Facebook : โกโก้ฟาร์ม บุกหวานหนองบัวลำภู
โทร : 081-183-7047
Line : 0811837047
………………………………………
เกษตรสัญจร สื่อเกษตรยุคใหม่ แหล่งข้อมูลสาระที่นำไปใช้ประโยชน์ได้จริง
รวมเรื่องเด็ด เกษตรกูรู ศูนย์รวมความรู้และเทคนิคการทำเกษตร
ติดตามเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับเกษตรเพิ่มเติมได้ที่ :
𝗙𝗮𝗰𝗲𝗯𝗼𝗼𝗸: เกษตรสัญจร
𝗬𝗼𝘂𝗧𝘂𝗯𝗲: youtube.com/c/Kasetsanjorn
𝗧𝗶𝗸𝗧𝗼𝗸: tiktok.com/@kasetsanjorn
𝗦𝗵𝗼𝗽𝗲𝗲: shopee.co.th/kasetsanjorn
𝗟𝗜𝗡𝗘 𝗢𝗳𝗳𝗶𝗰𝗶𝗮𝗹: @kasetsanjorn
𝗕𝗹𝗼𝗰𝗸𝗱𝗶𝘁: blockdit.com/kasetsanjorn/
𝗧𝘄𝗶𝘁𝘁𝗲𝗿: twitter.com/kasetsanjorn/
𝗪𝗲𝗯𝘀𝗶𝘁𝗲: kasetsanjorn.com
