การทำเกษตรในพื้นที่ที่มีข้อจำกัดเรื่องน้ำ อาจดูเป็นความท้าทาย แต่หากมีการวางแผนที่ดี และใช้เทคนิคที่เหมาะสม ก็สามารถเพิ่มประสิทธิภาพการใช้น้ำและให้ผลผลิตที่ดีได้ วันนี้เกษตรสัญจรมีเทคนิคดี ๆ สำหรับการทำแปลงเกษตรในพื้นที่ที่มีน้ำน้อย มาฝากกันครับ
.
- วางแผนระบบจัดการน้ำตั้งแต่เริ่มต้น
การจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพเป็นหัวใจสำคัญของเกษตรใช้น้ำน้อย เราสามารถเพิ่มประสิทธิภาพได้ด้วยวิธีต่อไปนี้
🔹 ขุดบ่อกักเก็บน้ำ โดยขุดบ่อเก็บน้ำขนาดเล็กไว้ตามจุดต่าง ๆ ของแปลง เพื่อรองรับน้ำฝนและน้ำที่เหลือจากการให้น้ำ โดยรองพื้นบ่อด้วยพลาสติก HDPE เพื่อป้องกันการซึมลงดิน
🔹 ระบบน้ำหยด โดยลงทุนติดตั้งระบบน้ำหยด ซึ่งควบคุมปริมาณน้ำได้แม่นยำและลดการใช้น้ำ การรดน้ำแบบทั่วไปถึง 70% ซึ่งหากต้องการลงทุนน้อย สามารถใช้ขวดพลาสติกเจาะรูเล็ก ๆ ฝังใกล้โคนต้นไม้ สำหรับทำระบบน้ำหยดแบบ DIY ได้ง่าย ๆ
🔹 การปลูกแบบแนวคูน้ำ โดยขุดร่องน้ำขวางแนวลาดชันเพื่อชะลอการไหลของน้ำฝน และให้ความชุ่มชื้นแก่รากพืชได้นานขึ้น
.
- เทคนิคปรับปรุงดินให้กักเก็บน้ำได้ดีขึ้น
ซึ่งดินที่ดีจะช่วยให้รากพืชดูดซับน้ำได้นานขึ้น และลดความถี่ในการให้น้ำ เช่น
🔹 ดินเหนียวผสมทราย ผสมดินเหนียว 30% กับดินทราย 70% เพื่อเพิ่มความสามารถในการอุ้มน้ำและการระบายน้ำที่สมดุล
🔹 การคลุมดิน หรือคลุมโคนต้นด้วยวัสดุธรรมชาติ เช่น ฟางข้าว เปลือกถั่ว เศษใบไม้ ช่วยลดการระเหยของน้ำและเพิ่มความเย็นให้ดิน หรือใช้ถ่านชีวภาพผสมในดินเพื่อเพิ่มการอุ้มน้ำ ดินจะคงความชุ่มชื้นได้นานขึ้นถึง 2-3 เท่า
🔹 การทำแปลงบนเนินดิน แบบ Hugelkultur โดยฝังเศษไม้แห้งและฟางข้าวใต้แปลงเพาะปลูก วัสดุเหล่านี้จะช่วยดูดซับน้ำและปล่อยความชื้นช้า ๆ ให้รากพืช
.
- เลือกพืชที่ทนแล้งและให้ผลผลิตดี
ปลูกพืชที่สามารถเติบโตได้ดีในสภาพที่มีน้ำน้อย โดยปลูกพืชผักสวนครัว เช่น ผักโขม, ถั่วฝักยาว, พริกแห้ง, กระเจี๊ยบเขียว หรือพืชสมุนไพร เช่น ตะไคร้, ว่านหางจระเข้, โหระพา หรือ พืชเศรษฐกิจ เช่น มะม่วง, แก้วมังกร, มะนาว, ข้าวโพดข้าวเหนียว โดยมีเคล็ดลับในการเลือกพันธุ์พืชทนแล้งหรือปลูกพืชหมุนเวียน เช่น ถั่วพุ่ม เพื่อช่วยตรึงไนโตรเจนในดินและลดการใช้น้ำ
.
- ใช้เทคนิคการปลูกพืชร่วม
การปลูกพืชหลายชนิดในพื้นที่เดียวกันช่วยลดการระเหยของน้ำและเพิ่มผลผลิต ซึ่งตัวอย่างการปลูกพืชร่วมที่เหมาะสมคือ
🔹ข้าวโพด + ถั่วฝักยาว โดยข้าวโพดเป็นร่มเงาและถั่วช่วยเพิ่มไนโตรเจน
🔹มะละกอ + ผักชี โดยมะละกอบัช่วยงแดดช่วยให้ผักชีเติบโตดีในฤดูร้อน
.
- เก็บเกี่ยวและรีไซเคิลน้ำ
อย่าปล่อยให้น้ำสูญเปล่า ควรหาวิธีนำกลับมาใช้ประโยชน์ เช่น นำน้ำที่เหลือจากการล้างผักมารดต้นไม้ หรือเก็บน้ำฝนด้วยการติดตั้งถังรองน้ำฝนจากหลังคา เพื่อสำรองน้ำไว้ใช้ในช่วงฤดูแล้ง ช่วยประหยัดน้ำและเพิ่มประสิทธิภาพในการทำเกษตร
.
จะเห็นได้ว่าการปลูกพืชในพื้นที่น้ำน้อยก็สามารถทำได้ หากมีการบริหารจัดการน้ำที่ดี ใครที่มีพื้นที่ว่างและอยากเริ่มต้นทำเกษตรแต่มีปัญหาเรื่องน้ำ ลองนำเทคนิคที่เกษตรสัญจรนำมาฝากไปลองปรับใช้กันดูนะครับ
………………………………………
เกษตรสัญจร สื่อเกษตรยุคใหม่ แหล่งข้อมูลสาระที่นำไปใช้ประโยชน์ได้จริง
รวมเรื่องเด็ด เกษตรกูรู ศูนย์รวมความรู้และเทคนิคการทำเกษตร
ติดตามเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับเกษตรเพิ่มเติมได้ที่ :
𝗙𝗮𝗰𝗲𝗯𝗼𝗼𝗸: เกษตรสัญจร
𝗬𝗼𝘂𝗧𝘂𝗯𝗲: youtube.com/c/Kasetsanjorn
𝗧𝗶𝗸𝗧𝗼𝗸: tiktok.com/@kasetsanjorn
𝗦𝗵𝗼𝗽𝗲𝗲: shopee.co.th/kasetsanjorn
𝗟𝗜𝗡𝗘 𝗢𝗳𝗳𝗶𝗰𝗶𝗮𝗹: @kasetsanjorn
𝗕𝗹𝗼𝗰𝗸𝗱𝗶𝘁: blockdit.com/kasetsanjorn/
𝗧𝘄𝗶𝘁𝘁𝗲𝗿: twitter.com/kasetsanjorn/
𝗪𝗲𝗯𝘀𝗶𝘁𝗲: kasetsanjorn.com
